Harmen Jansen

theologie, kerk en samenleving

  • Home
  • Heiligenkalender
  • Mijn publicaties
    • Mozesboek
    • Artikelen
    • Overige boeken
  • Activiteiten
  • Kerk en Theologie
    • Kerk
    • Theologie
  • Opgemerkt
  • Geschiedenis
  • Heiligenkalender januari-april
  • Heiligenkalender mei-augustus
  • Heiligenkalender september-december

BDS? Wapens leveren?

Posted on 05/03/2022

Maart 2022, Europa

We accepteren niet dat er slechts gesproken wordt over ‘een conflict’, in plaats van dat de ernstige feiten bij de naam worden genoemd: eenzijdige aanval, agressieve invasie, bezetting
We vaardigen sancties uit en beginnen een vergaande economische en culturele boycot en grote desinvesteringen die rechtstreeks de bevolking raken en niet alleen de machthebbers en de ondernemingen die betrokken zijn bij de invasie en de bezetting
We sturen wapens naar de bevolking die onder de voet gelopen wordt en noemen hun militaire (machteloze en uitzichtsloze) strijd tegen de komende bezetting een vrijheidsstrijd. Wie zich aanmeldt voor persoonlijke deelname in het vreemdelingenlegioen zal geen strafvervolging ondergaan wegens ‘vreemde krijgsdienst’.
We sympathiseren daarbij met de bedreigde bevolking symbolisch door de nationale kleuren in onze sociale media en onze tv-programma’s op te nemen.
We nemen de vluchtelingen ruimhartig op en zorgen voor recordopbrengsten van de noodoproepen van de hulporganisaties.
We veroordelen de initiator van de inval als agressor en juichen bij voorbaat een toekomstig arrestatiebevel van de staatsleiders door het internationale Strafhof vanwege oorlogsmisdaden toe. De EU erkent versneld het aangevallen volk als toekomstige lidstaat.

Vervang hierbij Rusland en Oekraïne door Israël en Palestina, wat krijgen we dan?

Het politiek en kerkelijk jargon spreekt daarin stelselmatig eufemistisch over ‘het Israëlisch-Palestijnse conflict’, terwijl het gaat om een invasie (1967) en een bezetting (sindsdien), met een militaire overmacht, met voortdurend volstrekt ongelijke aantallen doden. Ongeveer 1 op 100.
Er gelden alleen op heel kleine schaal sancties en desinvesteringen. Pleidooien voor BDS worden afgewezen, de pleitbezorgers ervan gebrandmerkt als antisemieten, sinds enige jaren zelfs met dreiging van de rechtelijke machten met het wapen in de hand van een antisemitisme-definitie opgesteld door het Holocaust-memorial (lees: Israël). De afwijzing van BDS wordt inhoudelijk vaak beredeneerd met argumenten als dat het niet effectief zou zijn, dat het de feitelijke aanstichters van het onrecht niet raakt, dat het vooral onschuldigen (lees: de burgerbevolking) of zelfs vooral de slachtoffers treft.
Het onderdrukte volk wordt weggezet als gevaarlijk, bereid tot terreur, een volk van terroristen. Organisaties waarvan vermoed wordt dat ze wel eens geld hebben ‘doorgesluisd’ naar gewapende opstandelingen worden geschrapt van de subsidielijst van NGO’s (zelfs als het niet waar is).
Tal van kerkelijke en politieke organisaties gebruiken het symbool van de bezettende macht: de Israëlische vlag, de kleuren wit en blauw met de bekende ster. Wie met een Palestijnse vlag zwaait is sympathisant van terroristen.
Aan financiële steun voor allerlei projecten in Palestijns gebied heeft het decennialang niet ontbroken. Maar we laten al jaren allerlei moedwillige vernieling en sabotage door kolonisten en het Israëlische leger zo goed als onbesproken en zonder gevolgen voor de steun aan Israël. En kerkelijke steun aan zelfs heel kleine en vreedzame opbouwprojecten onder Palestijnen ligt voortdurend onder het vergrootglas van ‘partijen’ die zelf zorg dragen voor een veelvoud aan steun voor Israëlische partners.
We sympathiseren met de bezettende macht; de EU heeft bijzondere relaties met deze staat; we verschaffen met een religieuze ideologie over een bijzonder verbond van God met dit volk in dit land en dus met deze staat de ideologische software voor de doorgaande bezetting.

Conclusie?

Erg leerzaam in elk geval, deze vreselijke eerste week van een nieuw tijdperk in Europa.
We moeten erkennen dan we als land, als westerse volkeren, als kerken hypocriet zijn en met twee maten meten.
We moeten snel voorzichtiger worden ten aanzien van sancties, boycot en desinvesteringen, en zorgen voor meer nuance. Waarom geen Russische kunst meer in de Hermitage in Amsterdam? Waarom Ikea weg uit Rusland? Boycot van wetenschappers? Raakt dit Poetin, of misschien wel vooral onschuldige burgers en mensen die juist kritisch zijn?
Laten we waakzaam blijven tegen demonisering van alle Russen of van Russische cultuur of de Russische bevolking. Waarschijnlijk onderschatten we zwaar hoe lang en hoe diepingrijpend het volk al is gehersenspoeld door de eigen staatsmedia, de propaganda, de nationalistische kerkleiding. God, heb medelijden ook met dit arme en misleide volk. Ook Europeanen: broeders en zusters.
Maar laten we – binnenkort, nu heeft de opvang van Oekraïense vluchtelingen en het indammen van het Russische geweld de hoogste prioriteit – dan ook eerlijker worden in de terminologie en de beeldvorming over Palestina, Palestijnen, het Palestijnse verzet; meer begrip tonen voor de neiging tot gebruik van geweld door dat verzet. Waarom heet het geweld van Israël geen terreur en worden de excessen niet veel vaker aan de orde gesteld? Waar blijft de strafvervolging door het Internationaal Strafhof?
Laten de kerken aan grondiger onderzoek doen van de eigen Israël-ideologie. Laat de EU en laten de regeringen de bevoorrechte positie van Israël tegen het licht houden.
Kortom: laten we eendrachtiger en krachtiger het einde van de bezetting, de etnische zuivering en de sluipende annexaties bespoedigen en daarvoor de beschikbare niet-militaire middelen inzetten. Waaronder ook BDS en bijvoorbeeld het afzien van het organiseren van kerkelijke en christelijke ‘Israëlreizen’. Laat ook de inzet van een VN-vredesmacht in Gaza en op de Westbank niet langer onbespreekbaar zijn, die toeziet op geweldloos samenleven van beide volken, op ontmanteling en inperking van een reeks kolonistensettlements en de opbouw van een Palestijnse democratische rechtstaat.
We kunnen niet druk zijn met de ene oorlog en wegkijken van de gevolgen van andere oorlogen waarin we betrokken waren.
We moeten alerter worden op de racistische balk in ons eigen oog die ons belemmert om een Arabisch volk (en alle Arabische volkeren met hen) als gelijkwaardig en gelijkberechtigd te zien aan het Joodse volk.

Posted in: Opgemerkt | Tagged: Europa, Israël, Palestijnen

Charles Péguy

Posted on 30/12/2018

*7 januari 1873, Orléans – † 5 september 1914, Villeroy (Fr.)

Wat me verwondert, zegt God, is de hoop. Daar ben ik van ondersteboven. De mensen zien toch hoe het er in de wereld vandaag toegaat? En toch geloven ze dat het morgen allemaal beter zal gaan

Op 11 november 1918, werd in een wagon bij Compiègne na vier jaar van strijd eindelijk de wapenstilstand getekend, in 1919 gevolgd door de Vrede van Versailles. Voor ‘de Groote Oorlog’ zijn er 70 miljoen soldaten gemobiliseerd geweest. Het op vijf na dodelijkste conflict in de wereldgeschiedenis leverde miljoenen vluchtelingen op, acht miljoen doden, talloze zwaar verminkte mensen. De kaart van Midden-Europa en van het Midden-Oosten veranderde drastisch.

Tegenspraak van de kant van kerken en theologen was er nauwelijks. En ook de revoluties van 1917 die in Berlijn, Moskou en Istanbul kronen deden rollen, hadden het einde niet gebracht. Europa kwam pas uit het moeras na Amerikaanse inmenging. En deze oorlog heeft maar weinig nieuwe heiligen opgeleverd. Misschien moeten we die 8 miljoen maar heilig verklaren: vaak jonge mannen, niet rijk genoeg om hun dienstplicht af te kopen, gebruikt als kanonnenvlees ten dienste van imperialistische machtshonger en nationalistische wedijver.

Charles Péguy was al direct aan het begin gesneuveld bij de Eerste Slag aan de Marne. Hij bleef bekend vanwege een gedicht over de hoop. Het wandelt in zijn verbeelding als een klein meisje tussen de twee grotere zussen Geloof en Liefde. Eigenlijk wijst zij vooral de weg. En God verwondert zich. Want is zij niet onbestaanbaar? ‘Wat een wonder is er niet voor nodig, dat zij dat kleine hoopje hoop nooit als overbodig ervaren, maar met voorzichtige gebaren in hun hand en in hun hart bewaren, een vlammetje dat keer op keer weer wankelt en dreigt neer te slaan, maar altijd weer weet op te staan,en nooit wil doven.’

Péguy was een Franse schrijver, dichter en essayist. Hij was eerst vooral socialist en nationalist. Na een tijd van agnosticisme was hij zich rond 1907 toch weer katholiek gaan noemen. Zijn opvattingen zijn omstreden. Was hij eerst antimilitairistisch, toen de oorlog dichterbij kwam wees ook hij pacifisme af en keek hij verwachtingsvol uit naar de strijd voor het vaderland. Maar zijn gedicht over de hoop steeg voorgoed boven alle slagvelden en rokende puinhopen uit. ‘Het is dat kleine meisje hoop – je ziet het zwak zijn, bang zijn, beven, je denkt soms dat het zo onooglijk is – het is dat kleine meisje hoop dat de mensen zien laat, zien soms even, wat in het leven mogelijk is.’
(2018)

Posted in: Uncategorized | Tagged: Europa

Romano Guardini

Posted on 30/12/2018

*17 februari 1885, Verona – † 1 oktober 1968, München

Liturgie is er niet voor het genot van mooie symbolen, fraaie taal en plechtige gebaren, maar vanwege de serieuze nood van onze ziel. De in zonde verstrikte mensheid moet haar heil vinden.


Guardini was een belangrijk en veelgelezen denker, internationaal bekend en gelauwerd. In een veelheid van boeken en preken liet hij een halve eeuw lang een groot wijsgerig licht schijnen over tal van onderwerpen. Italiaan van geboorte, maar opgegroeid in Duitsland was hij in 1910 tot priester gewijd. Om aan het werk te kunnen in het pastoraat moest hij Duitser worden. Hij besloot dat hij een Europeaan was en bleef. In zijn werk boeide het preken hem meer dan de liturgie. Zijn boek ‘Over de geest van de liturgie’ (1918) zette een koers uit na de chaos van de Eerste Wereldoorlog en werd een belangrijke stimulans voor liturgievernieuwing in zijn kerk.
Hij werd verbonden aan een katholieke jeugdbeweging, in een tijd dat ook andere jeugdbewegingen veel aanhang hadden. Hij organiseerde populaire werkweken met sport, spel, bezinning en geloofsonderricht. En vanaf 1921 was hij docent en hoogleraar van een nieuw vak ‘Katholieke Levensbeschouwing’ in verschillende Duitse steden. Zijn colleges waren druk bezocht. Daarnaast preekte hij ’s zondags voor studenten. Met zijn internationale bestseller over de betekenis van Christus, ‘Der Herr’ (1937), maakte hij zich niet geliefd bij de nazi’s. Hij kreeg in 1939 ontslag en een spreekverbod.

Een christelijk denker dus. Guardini geloofde in het oude katholieke ideaal van een harmonieus samengaan van geloof en wetenschap, maar dan eigentijds. Want in de Middeleeuwen was het geloof een vanzelfsprekendheid, in de moderne tijd is voor de ‘werelds-denkende’ mens het geloof een probleem. Guardini gaf taal aan een doorleefde christelijke levensbeschouwing die voor mensen in allerlei lagen van de maatschappij herkenbaar was.

Een Europees denker. Van meet af aan is de eenwording in Europa begeleid door kritische stemmen van christenen en humanisten. In Europa is er meer dat ons bindt dan gemeenschappelijk economisch belang, vond Guardini toen de voorloper van de Europese Unie gevormd werd, de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal. Wat zou hij er nu, vijftig jaar na zijn dood van vinden? Brexit. Nationalisme. Politici die een loopje nemen met de democratische rechtstaat. Vreemdelingenhaat. Religie die achter de voordeur moet. Europa is bezaaid met kerken en kapellen. Misschien niet zo goed voor Europa als ze steeds meer aan gebruik voor de liturgie onttrokken worden.

Posted in: Uncategorized | Tagged: Europa

Welkom op de weblog van Harmen Jansen
theoloog, predikant van de Protestantse gemeente te Winsum-Halfambt (Gr.)

Tweets by @HarmenGJzn Follow @HarmenGJzn

Heiligenkalender bevat de schrijfsels uit de rubriek 'Geloofsgetuigen' in Geandewei en Protestantse Kerkbode. Op alfabetische volgorde en kalendervolgorde. Gestart 1-1-2014

Email: dshjansen@gmail.com

portret verkleind

Copyright © 2022 Harmen Jansen.

Theme by ThemeHall.