Teresia van Lisieux

Gedachten van de slechtste materialisten komen op in mijn ziel


* 2 januari 1873, Alençon –  † 30 september 1897, Lisieux (Fr)

Aan de foto’s die er van haar zijn kun je aflezen dat ze een sterke persoonlijkheid was. Als kind had ze een stevig willetje. Bij een spel waarin ze mocht kiezen wat ze wilde hebben koos ze ‘gewoon alles’. In haar wens als tiener om het klooster in te gaan en een heilige te worden was ze ook stellig. Ze dwong toestemming af om al voor haar zestiende Karmelietes te mogen worden, ondanks dat ze een paar nogal neurotische tienerjaren achter de rug had. Wat leer je in een klooster? Onder meer om bij ergernis aan het voortdurende gekras met de nagel van een zuster achter je over haar kunstgebit dat maar ‘als concert aan God aan te bieden’.

Ze was genoemd naar de ‘grote’ Teresia van Avila. En al snel na haar vroege dood werd ze minstens zo populair dankzij haar autobiografie ‘Geschiedenis van een ziel’. Haar devotie werd een belangrijk onderdeel van het rijke roomse leven van de vorige eeuw. Allerlei lieve spreuken doen nog steeds gretig de ronde via internet. Over die verering valt meestal het woord ‘mierzoet’. Alleen was die biografie sterk geredigeerd door een van haar zussen. Recent onderzoek zet haar in een ander licht. Vlak voor haar dood – ze spuwde op Goede Vrijdag 1896 bloed en wist dat de tbc haar dood zou worden  –  kwam haar geloof in een diepe crisis. Ze kwam in een ruimte ‘waar geen zon meer schijnt’. Ze geloofde niet meer in eeuwig leven. Na de dood zou er niets meer zijn. Het was niet hetzelfde als wat vroegere mystieke geesten wel ‘de nacht van de ziel’ noemden. Het was geen depressieve stemming. Eerder een opgelegde solidariteit met haar tijdgenoten.
  
Aan het einde van de negentiende begint het geloof op grote groepen mensen vat te verliezen. De filosoof Nietzsche spreekt voor velen als hij God voor dood verklaart, zonder vreugde overigens. De Kerk bestrijdt wanhopig het modernisme. Op haar ziekbed moet ze in opdracht van Christus juist het atheïsme van haar tijd doorleven. Christus? Ja, hij bleef haar wel nabij. Het geloof van vroeger kwam niet meer terug, maar ze moest blijven liefhebben. En ze blijft bidden voor de ongelovigen en voor de missionarissen. 

‘De kleine weg’ van ‘de kleine Térèse’ gaat over de bereidheid om speelgoed in Gods hand te zijn en door alles heen aan de liefde trouw te blijven. In de woorden van de Tsjechische theoloog-priester Thomas Halik: ze heeft voorgeleefd hoe juist de twijfel een brug vormt tussen gelovigen en niet-gelovigen. Wel sympathiek van paus Johannes Paulus II om juist haar in 1997 de status van Lerares van de Kerk te geven.

2017