*16 aug 1567, kasteel Sales (Savoye) – † 28 dec 1622, Lyon

Franciscus werd enkele decennia na de dood van Calvijn bisschop van Genève. De zetel stond in Annecy. Hij wist de organisatie van zijn bisdom en het peil van zijn geestelijkheid en leken behoorlijk op te vijzelen. De invloed van zijn geschriften over spiritualiteit reikte nog veel verder. Zijn Introductie op het devote leven kreeg tot nu toe wel duizend drukken. Hij schreef beeldrijk, vriendelijk getoonzet, toegankelijk. En smaakvol, want hij kende zijn klassieken. Hij was van adel en had goed kunnen studeren in Parijs en Padua. De mooie loopbaan en de dame met geld die pa voor hem op het oog had, had hij vervolgens versmaad omdat hij na een crisis priester wilde worden.

Het humanisme van de zestiende eeuw had zijn sporen getrokken. In zijn warme devotie staat het hart centraal, het hart van Jezus en van Maria en vooral van de gelovige. Het is de tijd dat de medische kennis van het lichaam een sprong maakt door de ontdekking van de pompfunctie van het hart. De westerse kijk op het lichaam wordt steeds technischer. De spiritualiteit lijkt dit te compenseren door zich des te heviger te richten op het hart als zetel van emoties en betekenisgeving. Franciscus bepleit ieders innerlijke toewijding, ongeacht welke taak je te verrichten hebt en op welke plek en met welke talenten. Zo wordt de Kerk een fleurig en geurig boeket. Franciscus gebruikt veel bloem-rijke taal. ‘Het gebed is als een gezegende bron die de planten van onze goede voornemens besproeit, wasdom en bloei geeft aan de tuin van ons hart, het wrakhout wegspoelt uit de bedding van de ziel en verkoeling brengt in de hitte der hartstocht.’

Eens op Pinksteren haperde de techniek waarmee een wolk van stoom en vuurvlammen gemaakt zouden worden om de Pinksterboodschap te illustreren. Wel klapwiekte de duif van schrik door de kerk, om neer te dalen op het hoofd van de bisschop. Dit was duidelijk een heilige! Dat werd hij al in 1665 ook officieel, sinds 1923 in het bijzonder voor schrijvers en journalisten. De orde van de Salesianen is niet door hem gesticht, maar wel naar hem vernoemd. Hij was wel betrokken geweest bij het oprichten van de Orde van de Visitatie voor Jeanne de Chantal, een weduwe waar hij veel voor voelde. Het wapen dat hij aan haar voorstelde voor de orde bestaat uit een hart met daardoorheen een liefdespijl. Een klooster leek een veilige oplossing voor het behoud van zijn integriteit toen bleek dat ook andere hartstochten gloeiden dan alleen een vurige liefde voor Christus. Harten zitten nu eenmaal in lijven.
2017