*8 mei 1828, Genève – † 30 okt 1910, Heiden (Zw)

Solferino. Iets zuidelijk van het Italiaanse Gardameer herinneren plekken aan de veldslag van 1859. Frans-Sardinische en Oostenrijkse legers botsten er bloedig op elkaar, 300.000 man. Een van de kerken in het gebied is omgebouwd tot knekelhuis. De soort bij soort gerangschikte botten van de gesneuvelde militairen liggen er van plint tot zolder gestapeld. Even verderop staat een groot monument van het internationale Rode Kruis. Want op dit slagveld liep Jean Henri Dunant rond.

Dunant kwam uit een calvinistische familie in Genève met veel invloed, de ouders waren heel gelovig en actief in vrijwilligerswerk. Als leerling-zakenman vormde hij in de geest van het Réveil met andere jongemannen een donderdagavondgroep die bijbelstudie combineerde met diaconaal werk. De groep sluit zich in 1853 aan bij de YMCA en Dunant is betrokken bij de eerste internationale YMCA-conferentie. Hij doet met geschriften mee aan de strijd tegen de slavernij. Hij maakt in het kader van zijn werk grote reizen. Zo is hij op 24 juni 1859 bij toeval getuige van de afschuwelijke slag bij Solferino. Hij helpt bij de verzorging van de gewonde en stervende soldaten en mobiliseert daarbij de bevolking. ‘Als door een kracht van boven ertoe aangezet’ schrijft hij dan Een herinnering aan Solferino. Een wake up call aan de internationale gemeenschap over de noodzaak van goede medische hulp aan oorlogsgewonden. De uitgave betaalt hij zelf. Het boek krijgt direct een enorme respons en verschijnt in elf talen. Een internationale conferentie volgt in Genève in 1863. Zestien staten richten vrijwillige hulporganisaties op. De Geneefse conventie van 8 augustus 1864 wordt de grondslag voor het werk van het Rode Kruis, in 1868 door 33 staten geratificeerd. Het begin van humanitair oorlogsrecht. De witte vlag met het rode kruis, afgeleid van de Zwitserse vlag, of de halve rode maan of het rode kristal, is niet meer weg te denken. Met daaraan verbonden een grote expertise en inzet van miljoenen vrijwilligers om groot menselijk leed te verzachten en te voorkomen, niet alleen bij oorlog, vanaf de Eerste Wereldoorlog ook in vredestijd. De Nederlandse afdeling is op 19 juli 1867 opgericht met steun van het koninklijk huis.

Dunant bepleitte ook zaken als een conventie voor de bescherming van krijgsgevangenen of (typisch protestants) de vorming van een joodse staat in Palestina. Maar na een zakelijk faillissement raakte hij naar de achtergrond. Vrienden in Duitsland moesten zich ontfermen over een arme en vergeten Dunant. Ze organiseerden steun en aandacht. In 1901 ontving hij de eerste Nobelprijs voor de vrede. En Genève werd dé stad van internationale organisaties, conventies en conferenties ter bevordering van vrede en humaniteit.

2017