´..de kinderkens zyn de sonderlickste lidtmaten der Gemeynte Christi, ende behooren hem toe, ende hebben daerom den heyligen Gheest…´
Zo staat het in het oudste doopformulier van de Nederlandstalige gereformeerden, gedrukt in 1559. Auteur is Maarten Micron, Marten de Cleijne. Ballingen die vanwege de vervolging in de Nederlandse gewesten uitgeweken waren, vormden in Londen in de regeringsperiode van koning Eduard VI (1547-1553) voor het eerst een aparte Nederduitse vluchtelingengemeente in de voormalige Augustijner kerk. Micron kwam via Straatsburg, Bazel en Zürich en stond in contact met de Zwitserse kerkhervormers Bullinger en Calvijn. In Londen predikant geworden zette hij zich onmiddellijk aan het schrijven van leerboeken voor de catechisatie en regelingen voor de liturgie. Voorbeelden van elders krijgen een eigen kleur.
Kinderen moeten dus worden gedoopt. ‘Niet in eenen hoec des Tempels, mer altijts inde ghemeine vergaderinge.’ Het kan de hele gemeente stichten. Maar zuigelingen hebben toch nog niet zelf een geloofskeuze kunnen maken? Nee, ze zijn als de ´doove ende zotten der gemeente Christi´. Onwetend en onschuldig. Maar ze horen er helemaal bij. Want de Heilige Geest is er ook vroeg bij. Die zorgt ervoor dat ze in liefde, wijsheid en geloof kunnen opgroeien. Ze hebben immers gelovige ouders. En gereformeerden staan fier in hun geloof. Wie in Londen toetreedt moet belijden dat hij of zij zichzelf een kind van God weet, door Jezus Christus van zonden gereinigd en door de Geest tot de gehoorzaamheid aan de goddelijke geboden aangezet. Hier geen koestering van twijfels over de kans op eeuwige verlorenheid zoals later wel in ‘gereformeerde bevindelijkheid’. En Microns eerste gedrukte boek is dus een ‘kinderleere’ (1552). Met 14 jaar mogen de jongelui aan het Avondmaal.
Na het gedwongen vertrek uit Londen zwerft de gemeente rond langs Duitse havens. Micron voert naar de gewoonte van de tijd allerlei openbare debatten over geloofszaken, in het bijzonder met Menno Simons, leider van de ‘wederdopers’. Het gereformeerde geluid is wennen voor lutheranen en doopsgezinden. Uiteindelijk wordt Micron predikant in Norden boven Emden. De pest brengt een vroege dood.
Microns doopformulier speelde nog een grote rol in Hollandse discussies in de 20ste eeuw over de leer van een ‘veronderstelde wedergeboorte’ van pasgeboren kinderen. En de kloof tussen baptisten en alle andere kerken wat betreft de dooppraktijk is er ook nog steeds. Ook al maken protestanten steeds meer ruimte voor kinderzegening en kennen baptisten het ‘opdragen’ van kinderen.
Maar dat God een bijzonder oogje heeft op kinderen, daar kan niemand onder uit. (2016)