Twee denkfouten van Arjan Plaisier over BDS

Synodescriba A.J.Plaisier verdedigt in zijn commentaar van 17 maart op de site van de PKN de officiële opstelling van de PKN inzake de oproep tot BDS van Israëlische bedrijven, organisaties en activiteiten. BDS = boycot, sancties en desinvestering. De PKN wil zich er niet over uitspreken. Niet tegen en niet voor. In het verleden was door hem al gezegd dat de Kerk er niet voor is. Dat was naar aanleiding van de presentatie van het Kairois-document van Palestijnse christenen. Nu zegt hij dat de Kerk zich ook niet uitspreekt tégen. Dat is gericht tegen de ‘door-dik-en-dun-pro-Israël-lobby’. Kerkleiderschap is lastige evenwichtskunst, en Israël en de Palestijnen is voor kerkleiding een hoofdpijndossier. Bij alle waardering voor de oprechte poging om de kerk door het woelige water te loodsen meen ik twee denkfouten op te moeten merken.
Denkfout 1: dat de posities van voor- en tegenstanders ongeveer gelijkwaardig zijn omdat de bedreiging van de staat Israël ongeveer even erg is als de onrechtmatigheid van de nederzettingen in de bezette/ betwiste gebieden.
Dit is een typisch voorbeeld van neutraliteitspolitiek. Je zet twee zaken tegenover elkaar en streept ze dan vervolgens tegen elkaar weg. De ene groep vindt het een en de andere groep vindt het ander. Tel ze bij elkaar op en je komt in het neutrale midden uit waarin je naar de ene kant knikt en naar de andere kant en je handen schoon houdt door niet te kiezen. In de kerk leven verschillende gevoelens, Plaisier noemt ze verschillende ‘gewetens’. Maar of de ene positie misschien meer recht van spreken heeft dan de andere, komt niet aan de orde. Maar moreel tegengestelde posities zijn niet gelijkwaardig. Het is de taak van de kerk om gezichtspunten aan te reiken waarin gewetens kunnen worden getoetst en ontlast. Die gezichtspunten reikt de kerk niet aan. De kerkleiding geeft kortom geen leiding. Waarom niet herinnerd aan de onopgeefbare gezichtspunten die hoe dan ook leidend moeten zijn voor iedereen die nadenkt over deze materie?
Denkfout 2: de beste bijdrage die de kerk in het IP-conflict in het Midden-Oosten kan aanbieden is die van gesprekspartner die geen kleur bekent als het gaat om de meest fundamentele kwesties die in het conflict spelen.
In de laatste alinea somt Plaisier namelijk allerlei zaken op waarin de PKN wel kleur bekent. Maar wat ontbreekt is een beetje fatsoenlijke analyse over de aard en de achtergronden van het conflict. Een politieke analyse. Dan zou het namelijk moeten gaan over de stelselmatige ontkenning van het recht van Palestijnen op een eigen staat, over de pure landroof die de staat Israël pleegt (Poetin op de Krim is er een heilige bij) en over de rassendiscriminatie waarop de staat Israël gebaseerd is met een wet op immigratie vanaf de oprichting tot op de huidige dag die een autochtone Palestijn ver op achterstand zet qua woonrechten, maar ieder met een beetje Joods bloed waar ook ter wereld linea recta entree geeft.
Er staan ook een heleboel raketten op Rusland gericht. Ach hoe zielig (vanuit Russisch perspectief). Maar nog geen dag na de stembusgang waarop de bevolking van De Krim zich uitspreekt voor staatkundige verandering krijgt Rusland van het westen een serie sancties aan zijn broek. Maar een staat die nu al bijna een halve eeuw gebied annexeert en de wens van eigen staatkundige zelfstandigheid voortdurend afstraft (met nog meer nederzettingen etc.) kan ongehinderd zijn gang gaan.
Tegen dit politieke meten met twee maten zou een kerk zich krachtig moeten uitspreken.
Desinvestering en sancties en een vorm van boycot zijn internationaal gebruikelijke drukmiddelen. Ze zijn in principe geweldloos. Nederland gebruikt ze sinds jaar en dag, o.a. tegen Iran. Als een kerk bidt voor slachtoffers van geweld en onderdrukking én voor de eigen overheid ligt het alleen maar voor de hand dat ze ook de eigen aandelenportefeuille en het eigen inkoopbeleid nakijkt op ‘vuile’ investeringen.
In zijn laatste boek ‘There is a Wall in Jerusalem’ heeft de Amerikaanse Jood Mark Braverman zich publiekelijk boos gemaakt over de minzaam-bureacratische houding waarmee Plaisier de oproep van Palestijnse Kairos-document om zich te beraden op BDS had afgeserveerd met een opmerking over de antisemitische lading die dit zou kunnen krijgen (‘Wir kaufen nicht bei Juden’). Braverman vertelt in dat boek dat hij even later in Duitsland de vraag aan christenen had voorgelegd of zij het verschil konden zien tussen sancties anno nu tegen Israëlische instellingen en de maatregelen van Hitler-Duitsland tegen Joden. In Duitsland bleken zij dat heel goed te kunnen. Wanneer gaat de kerkleiding zich inspannen om dat verschil ook aan Nederlandse kerkleden uit te leggen?

Over:
http://www.pkn.nl/actueel/Nieuws/nieuwsoverzicht/Paginas/Commentaar-bij-de-tijd-Israel-en-BDS.aspx