Kijk naar de vogels in de lucht (Mt. 6: 26)

*634 Dunbar – † 20 maart 687, Inner Farne (GB)

Cuthbert is een patroonheilige van bootverhuurders, schaapherders en veermannen en van verschillende bisdommen in de Britse regio waar hij geleefd en gewerkt heeft. En hij staat te boek als een van de eerste natuurbeschermers. Wonderlijk toeval: zijn dag op de heiligenkalenders is 20 maart, de dag van de staten- en waterschapsverkiezingen. En net als ik me tot het schrijven van dit stukje zet, maakt de ochtendkrant groot nieuws van de dramatische terugloop van de weidevogels in ons land. Met name Friesland wordt aangeklaagd als provincie die geen goed actieplan heeft. Een eerder reddingsplan is zelfs afgezwakt.
Cuthbert leefde in het koninkrijk Northumbria. Als jonge schaapherder kreeg hij een visioen over de heilige Aisan, een bisschop uit de tijd vóór hem. Na een periode van krijgsdienst werd hij Benedictijner monnik. Zijn vroomheid, ijver en gehoorzaamheid leverde hem de benoeming op als hoofd van het gasthuis van een nieuw klooster in Yorkshire en in 664 als prior.
In zijn tijd werd het gezag over de kerken op de Britse eilanden gecentraliseerd. En de praktijken van het Keltische christendom werden langzaam maar zeker vervangen door die van overzee. Een belangrijk moment was de synode van Whitby in 664. Cuthbert aanvaarde de besluiten en werd abt van het klooster van Lindisfarne om ze daar door te voeren. Als rondreizend missionaris, pastor, genezer en weldoener kreeg hij een goede naam.

Maar in 676 werd hij kluizenaar op de Farnes-eilanden. Hij nam een steeds strenger regime in acht. Bezoekers moesten het doen met een zegen door het venster van zijn cel, in plaats van dat hij ze de voeten waste. En hier vaardigde hij regels uit ter bescherming van de eidereenden en andere zeevogels. In dialecten van Northumbria heten eidereenden nog steeds Cuddy ducks (Cuthberts eenden).
Met veel moeite heeft hij zich nog laten overhalen om bisschop te worden van Lindisfarne. Maar na anderhalf jaar keerde hij weer terug naar zijn cel. En dus zijn vogels.
Zijn verering na zijn dood kreeg enorme proporties. In zijn doodskist is een Johannesevangelie in miniformaat gevonden, het oudste boek in het westen dat zijn originele band heeft. Hij is wel afgebeeld met dieren: zwanen, otters, een egel en ook adelaars. Tegen de adelaars staat hij dan te preken, rovers en moordenaars dat het zijn.

2019