*24 augustus 1759, Kingston upon Hull – †29 juli 1833, Londen
Nooit, nooit zullen we stoppen voor we deze schandvlek van de christennaam hebben verwijderd
De geschiedenis van de slavernij wordt de laatste tijd weer flink opgerakeld. Standbeelden gaan van hun sokkel en het woord slaaf moet in de ban: ´slaafgemaakt´ moet je zeggen. Standbeelden voor Wilberforce en de speelfilm Amazing Grace over zijn optreden kunnen blijven. Hij is de Britse parlementariër die beslissende stappen zette voor de afschaffing van de slavenhandel. Vanuit een sterke christelijke overtuiging.
William was van welgestelde komaf en kwam via een tante in aanraking met evangelisch christendom. Andere familieleden waren daarvan niet gecharmeerd en hielden hem uit die wind. Hij leefde als student en ook daarna een zwierig leven, met gokken als belangrijk onderdeel. Hij was gevat en welsprekend. Zo kwam hij 25 jaar jong al in het Lagerhuis.
Lezing van een non-conformistisch religieus boek betekende het jaar erop een bekering. Zijn karakter veranderde er niet wezenlijk van, zijn opvattingen deden dat wel. Hij raakte hij nu ook geïnteresseerd in de strijd tegen slavernij. De Britten domineerden de internationale slavenhandel. Hij ontmoette mensen als John Newton, de bekeerde slavenhandelaar, en Thomas Clarkson. Jaren later nog wees Wilberforce de boom aan waaronder hij overstag gegaan was voor de aandrang die op hem was uitgeoefend om in het parlement zijn nek uit te steken.
Op 22 mei 1787 vindt de eerste bijeenkomst plaat van het Afschaffingsgenootschap. Een verbond van Britse quakers, anglicanen en andere protestanten. In 1789 houdt Wilberforce zijn eerste toespraak in het parlement. Het zijn revolutionaire tijden. Amerika maakt zich los van het Britse rijk. Frankrijk zet de hele adel onder de guillotine. Maar juist die Franse revolutie betekent oponthoud. Wie tegen slavenhandel preekt kon wel eens pro-Frans zijn! Pas als Napoleon in 1802 de slavernij weer toelaat zien Clarkson en hij kans hun acties nieuw leven in te blazen. Hun revolutie zal met kleine stapjes moeten. Wilberforce hoort nu bij de ‘Clapham secte’, gegoede christenen die bij elkaar in de buurt wonen en veel met elkaar van gedachten wisselen. In 1792 is hij betrokken bij de stichting van Sierra Leone. In deze kolonie moeten blank en zwart op voet van gelijkheid samenleven en de slavenhandel aan de basis keren. Na listig politiek manoeuvreren en veel campagnestrijd is het in 1807 zo ver. Slavenhandel wordt in het Britse rijk illegaal.
Wilberforce is ook actief in de strijd tegen dierenleed. Op andere terreinen van wetgeving toont hij zich een conservatief man die zich drukker maakt over ‘onzedelijkheid’ dan armoede en sociaal onrecht. Thuis bij zijn schone Barbara en de kinderen wemelt het van bejaarde huisknechten. Hij zet geen bejaarden aan de kant. Zelf wordt hij ook oud. Een maand na zijn dood wordt de historische kroon op al het werk gezet. Ondanks de ingrijpende financiële gevolgen voor grote ondernemingen wordt de slavernij zelf in het Britse rijk afgeschaft.
2017