God en één vrouw vormen een meerderheid
Josephine Elizabeth Grey was goed geschoold. Ze trouwde in 1852 met de leraar George Butler, actief lid van de Anglicaanse kerk. Het echtpaar huldigde liberale opvattingen. Vader was al tegen slavernij, zij ook. Niet bepaald tot ieders genoegen. Ze leerde zich te weren. Na het overlijden van een van haar kinderen na een akelige val zocht ze afleiding voor haar verdriet en schuldgevoel in sociaal werk. Er was ellende genoeg te vinden in koningin Victoria’s industriële natie. Een aantal zieke prostituées nam ze in huis op en begeleidde ze tot hun dood. Ze ergerde zich al langer aan de dubbele moraal van veel welgestelde mannen waar ze op feestjes mee moest omgaan. Ze begon mede vanuit christelijke overtuiging de strijd aan te binden tegen de reglementering van prostitutie, in het bijzonder de Wet tegen Besmettelijke Ziekten waardoor prostituées aan gedwongen lichamelijk onderzoek konden worden onderworpen terwijl hun bezoekers vrij uit hun gang konden gaan. Na jarenlange tegenslag werd deze wet uiteindelijk in 1886 afgeschaft. Daarnaast streed ze met een reeks van pamfletten en boeken voor allerlei andere verbeteringen van de positie van de vrouw. Ze bewerkte het recht van gehuwde vrouwen op behoud van bezit en de verhoging van de wettelijke leeftijdsgrens naar 14 jaar waaronder gedwongen seks strafbaar werd. Ze maakte van het bestrijden van kinderprostitutie en de omvangrijke handel in jonge vrouwen belangrijke doelen. En ze wist deze strijd ook naar het Europese continent te verbreden. In Nederland had ze veel bondgenoten onder de aanhangers van het Réveil.
Het is ontstellend te lezen wat deze feministe van het eerste uur allemaal aan smerigheid te verduren kreeg. Haar ramen zijn ingegooid, ze is met poep bekogeld, ze werd bedreigd. Ze heeft niet alleen moedig volgehouden. Ze heeft ook zichtbaar gemaakt wat er aan mogelijkheden zijn in een democratie om geweldloos te vechten voor je doelen. Het debat aangaan, lobbyen, campagnes houden, strategische allianties aangaan. Haar protestantse geloof was een belangrijke verbindingsschakel tussen haar liberale en haar feministische drijfveren.
Gek genoeg kwam ze niet los van het imperialisme van haar tijd. Ze had geen problemen met de Britse overheersing in India en Zuid-Afrika. Als hoogbejaarde fulmineerde ze nog wel tegen het racisme dat blanken superieur vindt ten opzichte van mensen van andere kleur. Maar ze vond het Britse rijk altijd nog een van de meest verlichte landen ter wereld.
Vrouwenhandel en kinderprostitutie hebben door internet en open grenzen weer toegenomen kansen en nieuwe vormen gekregen. Schattingen van aantallen slachtoffers lopen door verschillen in definitie erg uiteen. De strijd blijft dus nodig, ook in onze ‘beschaafde’ landen.
(2017)